Ethereum 2.0 Serenity Part 1: Temel Kavramlar

Merhaba, Ethereum ağının önümüzdeki günlerde yaşayacağı gelişmeler için 4 kısımdan oluşan bir yazı dizisi hazırlamaktayım. Temel kavramlar yazısıyla başlayalım :)

PoW:

Bitcoin: P2P Electronic Cash System adlı ve Satoshi Nakamato adlı kişi( ler ? ) tarafından kaleme alınmış WhitePaper ile hayatımıza girmiş bir konsensus modelidir. Nodelar arasında güven ilişkisi olmayan (Distrusted Relation ) P2P ağlarda rastgele bir node seçilimini sağlamaya yönelik bir algoritmadır.

Temelinde yatan fikir aslında 90’ların sonlarına ve 2000’li yılların başına dayanmaktadır. Bir işin yapılabilmesi için bir çaba/güç/zaman sarfetme gerekliliğine dayanmatka ve ilk bağlantılı örnekleri spam mailleri engellemek için, atılan her bir mailde ufak ve işlemci tarafından rahatça çözülebilecek bir puzzle çözmeyi amaçlamaktadır. Bu puzzle sayesinde onbinlerce mail tek seferde spam olarak atılamayacak ama bir kişiye veya bir gruba mail atarken kullanıcı için sorun oluşturmayacaktı. Bu fikir hiç bir zaman hayata geçmedi çünkü hem teknolojik altyapı bu konuda yetersizdi hem de reklam için legal mail atan şirketlere çok büyük sorun teşkil ediyordu.

Günümüzde PoW bize bir hash puzzle vermekte ve bu puzzle’ın zorluğu sistemdeki toplam güç ile orantılı olarak her 2016 blokta bir değiştirilmektedir. Bu puzzle sadece brute force dediğimiz, temelinde bütün olası kombinasyonları denemeye dayanan bir sistem ile çözümlenebilmekte ve temelinde şansa dayanmaktadır. Bu şans konusunda siz ne kadar çok sayıyı aynı anda denebiliyorsanız, o kadar fazla puzzle’ı çözebilme şansınız vardır. Bu durumdan dolayı, insanlar sürekli daha fazla güç ile sisteme girmekte ve sistemdeki toplam güç sürekli artmaktadır. Şu anda Bitcoin ağının devam etmesi için harcanan toplam güç, Belçika gibi küçük Avrupa ülkelerinin yıllık elektrik tüketiminden daha fazla hale gelmiştir. Bu durum haklı olarak çevrecileri isyan ettirmektedir.

PoS

PoW’ün yaptığı işin aynısını bu kadar sarfiyat olmadan yapmaya “çalışan” ve Vitalik Buterin adlı sevdiğimiz bir arkadaşımız tarafından geliştirilen bir konsensus modelidir. Temeli Kapitalizme dayanmaktadır desem yanlış olmaz :) . Bu sistemde bir kişinin miner olup, ödülü alması, o kripto paraya ne kadar sahip olduğu ile alakalıdır. Mesela, benim 1000 Etherim olsun ve Ali’nin 10 Etheri olsun. İkimizde Ethereum 2.0 ağında mining yapmak ve gelir elde etmek istediğimiz zaman, benim seçilme olasılığım, Ali’nin seçilme olasılığından 100 kat daha fazladır. Bu sisteme kapitalist dememin ana sebebi, zengini daha zengin yaparken, fakirin eline çok bir şey geçirmemesidir.

Ama tahmin edebileceğiniz üzere, bu işlem için neredeyse hiç enerji sarfiyatı yapılmamakta ve Bitcoin PoW gibi dünyanın kısıtlı kaynaklarını hoyratça harcamamaktadır.

EVM ( Ethereum Virtual Machine )

EVM tanımını yapmadan önce, ilk olarak VM tanımını yapmak daha doğru olur. Virtual Machine ( Sanal Makina ) bilgisayarımızın içinde bir bilgisayar gibi hareket eden ama bilgisayarınızdaki dosyalara erişme ve bunlara zarar verme riski olmayan bir programdır. Genelde, işletim sistemlerini test etmek, şüpheli dosyaları açmak ve işletim sistemlerinin yedeklerini oluşturmak için kullanılırlar.

EVM ise, Ethereum Ağının sistemlerdeki nodelar üstünde çalıştığı bir Sanal Makinadır. Ethereum ağı üzerinde yazılan Akıllı Sözleşmelerin byte code’a dönüştürülmüş hallerini execute etmder ve Ethereum ağı üzerinde çalışmasını sağlar.

Smart Contract ( Akıllı Sözleşmeler )

Akıllı sözleşmeleri tek bir cümlede özetlemek gerekirse, “ Ethereum ağında çalışan ve EVM tarafından compile edilen sözleşme tabanlı kodlardır. “ Akıllı sözleşmeler aynı zamanda Ethereum Ağının mihenk taşıdır. Akıllı Sözleşmeler sayesinde, kendi ICO’larımızı yazabilir, Şirketlerle sözleşmeler yapabilir, Bağış Toplayabilir, şartlı para transferleri yapabiliriz. Diğer kullanım alanları ise, Kumar/Bahis sitelerinin altyapılarında ödeme işlemlerini ve oyunları tasarlayabilir, Online Oyunlarda oyun içi varlık değişmi yapan projler yazabilirsiniz.

Bundan sonraki yazı olan Ethereum 2.0 Serenity Part 2: Ethereum Tarihi yazısını en yakın zamanda yükleyeceğim.